Ο Αλή Πασάς του μεγάλου Γάλλου συγγραφέα Αλέξανδρου Δουμά-Μία ξεχωριστή μυθιστορηματική βιογραφία.

Στη σωρεία των βιογραφιών του Αλή Πασά ξεχωρίζει ασφαλώς το ομώνυμο έργο του Αλέξανδρου Δουμά, ενός από τους κορυφαίους συγγραφείς του κόσμου. Ο μεγάλος Γάλλος συγγραφέας παρουσιάζει με αντικειμενικότητα τον τύραννο της Ηπείρου, αποδίδοντας με αμεροληψία τόσο τις καλές όσο και τις κακές πλευρές του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του.

 

Αλβανικής καταγωγής, ψηλός, δυνατός, με όμορφο παρουσιαστικό, ατίθασος, πανέξυπνος αλλά και πανούργος, γενναιόδωρος με τους φίλους του, εκδικητικός και ανάλγητος με τους εχθρούς του, κατάφερε να συγκεντρώσει τεράστια πλούτη και να γίνει κύριος των Ιωαννίνων, της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και ενός μεγάλου τμήματος της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, σκοπεύοντας να αποσπαστεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να δημιουργήσει δικό του κράτος. Διορατικός όπως ήταν αντιλήφθηκε τις κινήσεις των Ελλήνων για την ανεξαρτησία τους και τους βοήθησε άθελά του, αναγκάζοντας τις μεγάλες δυνάμεις του σουλτάνου να τον πολιορκήσουν, οι οποίες άφησαν έτσι αρκετή ελευθερία κινήσεων στους υπόδουλους της νότιας Ελλάδας.

Απόσπασμα από το βιβλίο: « Αμέσως, σαν πραγματική πλημμυρίδα, όλα τα αποβράσματα της γης εμφανίστηκαν στα Ιωάννινα. Οι κάτοικοι, λες και προσπαθούσαν να πνίξουν τη δυστυχία τους, ρίχτηκαν σε μια οινοποσία που τους φαινόταν απολαυστική. Στους δρόμους, στα παζάρια και στους δημόσιους χώρους κυκλοφορούσαν ομάδες ταραχοποιών απατεώνων από τα βάθη της Ρωμυλίας. Κοπάδια πουλερικών και αγέλες μεγάλων ζώων με προβιές βαμμένες κόκκινες και επιχρυσωμένα κέρατα οδηγούνταν στην Αυλή υπό την επίβλεψη ιερέων. Επίσκοποι, ηγούμενοι και ιερωμένοι κάθε είδους αναγκάζονταν να πίνουν και να μετέχουν σε εξευτελιστικούς και άσεμνους χορούς, προφανώς επειδή ο Αλή πίστευε ότι ανυψωνόταν το κύρος του ταπεινώνοντας τους πιο ευυπόληπτους υπηκόους του. Ημέρα και νύχτα το ένα από αυτά τα θεάματα διαδεχόταν το άλλο με συνεχώς αυξανόμενη ταχύτητα και η ατμόσφαιρα αντηχούσε από πυροβολισμούς, τραγούδια, φωνές, μουσική και τους βρυχηθμούς άγριων θηρίων που μετείχαν στις παραστάσεις. Πελώριες σούβλες με κρέας κάπνιζαν επάνω από τεράστιες φωτιές και το κρασί έρεε σαν πλημμύρα στα τραπέζια που είχαν ετοιμαστεί στις αυλές του παλατιού. Ορδές βάναυσων στρατιωτών τραβούσαν με το μαστίγιο τους εργαζόμενους από τις δουλειές τους και τους ανάγκαζαν να μετέχουν στις διασκεδάσεις. Βρώμικοι και θρασείς ταχυδακτυλουργοί εισέβαλαν στα σπίτια και, υποκρινόμενοι ότι είχαν εντολές από τον πασά να δείχνουν την επιδεξιότητά τους, άρπαζαν ξεδιάντροπα οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια τους. Ο Αλή έβλεπε τη γενική εξαχρείωση με ιδιαίτερη χαρά, κυρίως όταν έτεινε να ικανοποιήσει την πλεονεξία του. » (σελ. 94-95)